Geld afhalen bij een bankneutrale automaat

In 2000 waren er zo’n 17.800 bankkantoren in België. Eind 2020 waren dat er nog maar 4.200. Opmerkelijk is dat het aantal geldautomaten over die periode relatief stabiel bleef. Terwijl u in 2000 op zo’n 6.700 plaatsen geld uit de muur kon halen, kon dat volgens cijfers van Febelfin eind 2020 nog steeds op ongeveer 6.400 plaatsen. Op kortere termijn ziet het plaatje er evenwel anders uit: in 2015 waren er immers nog 8.700 automaten.

De jongste jaren gaat niet alleen het aantal automaten in dalende lijn. Ook het gemiddelde aantal afhalingen per automaat daalt. Terwijl een automaat gemiddeld 91 keer per dag gebruikt werd in 2015, was dat nog maar 65 keer in 2020. De daling in het aantal afhalingen is natuurlijk een stuk gekleurd door de coronacrisis, waarbij het digitaal betaalverkeer een extra boost kreeg. Aan de andere kant halen we wel meer geld af dan vroeger. In 2015 visten we gemiddeld 142 euro per keer uit de gleuf, in 2020 was dat 172 euro.

Waarom een nieuw netwerk van bankneutrale geldautomaten?

Cash geld daalt in populariteit. Dat maakt het voor banken een dure aangelegenheid om een eigen netwerk aan geldautomaten operationeel te houden. Elke afhaling of storting aan een geldautomaat zou een bank 0,54 euro kosten, volgens onderzoek dat betrekking had op 2015 en 2016.

Naast de hoge kosten is de concentratie aan bankautomaten vandaag niet evenwichtig verdeeld. Vandaag staat liefst 82% van de geldautomaten van de grootbanken op minder dan 1 kilometer van elkaar. Bij de helft gaat het zelfs om amper 185 meter.

Vandaar dat vier Belgische grootbanken (Belfius, BNP Paribas Fortis, ING en KBC) de krachten bundelen om een bankneutraal netwerk van automaten uit te rollen: Batopin (Belgian ATM Optimisation Initiative). Tegelijk zullen de eigen automaten verder afgebouwd worden.

Ondertussen is er al een aantal Bancontact CASH-punten - zo heten de automaten - in werking (een 20-tal in december 2021). De bedoeling is dat er tegen eind 2024 2.240 Bancontact CASH-punten operationeel zullen zijn. Het nieuwe netwerk zou zo’n 100 miljoen euro kosten.

Zullen we verder moeten fietsen om geld af te halen of niet?

Er zullen meer klassieke automaten verdwijnen (ongeveer 5.000), dan er Bancontact CASH-punten bijkomen (2.240). Toch zorgt de komst van Batopin voor een hogere algemene dekkingsgraad. Reden is dat de Bancontact CASH-punten beter gespreid en logischer geplaatst worden. Dit blijkt althans uit een simulatie die de Nationale Bank van België (NBB) maakte over de verwachte evolutie van álle automaten in België – inclusief die van de andere banken. De NBB concludeert dat na de komst van de Bancontact CASH-punten 98,79% van de bevolking zal beschikken over een automaat (van gelijk welke bank) binnen de 5 kilometer van zijn of haar woning. Dit percentage ligt hoger dan de huidige dekkingsgraad van 98,66%. Met andere woorden: het aantal geldautomaten vermindert, maar meer Belgen zullen er één binnen fietsbereik hebben.

Komen er ook bankneutrale bankautomaten op het platteland?

De selectie van een nieuw CASH-punt is het resultaat van een analyse waarbij alle elementen in de weegschaal worden gelegd: geografie, demografische factoren, lokale behoeftes, concrete cijfers van het cashgebruik in de buurt, enzovoort.

De Bancontact CASH-punten komen zowel in druk bevolkte plekken zoals Antwerpen en Gent, maar ook in landelijke gebieden zoals Lendelede en Stavelot. Op basis van een studie van de Nationale Bank van België, werd ook besloten om een twintigtal Bancontact CASH-punten te installeren op kwetsbare plaatsen met een lage bevolkingsdichtheid.

Welke functies heeft een Bancontact CASH-punt?

Aan een Bancontact CASH-punt kan u geld afhalen (met een Bancontact-, Mastercard of VISA-kaart) of uw pincode wijzigen. U hoeft daarvoor geen klant te zijn bij één van de vier grootbanken achter Batopin.

Bent u klant bij Belfius, BNP Paribas Fortis, ING of KBC? Dan kan u aan een Bancontact CASH-punt ook geld storten en uw rekeningsaldo raadplegen.

Overschrijvingen uitvoeren aan de automaten kan niet.

Is zo’n Bancontact CASH-punt veilig?

Alle geldautomaten zijn volgens Batopin gebouwd volgens heel hoge veiligheidsnormen en volgens de richtlijnen van Binnenlandse Zaken. Er is camerabewaking voorzien en u kan een beroep doen op een telefonische helpdesk bij problemen. Ook is er een beveiliging van het klavier ingebouwd, waardoor andere mensen niet over de schouder kunnen meekijken.

Net als bij andere geldautomaten wordt de kaart ingeslikt als er herhaaldelijk een verkeerde pincode is ingevoerd of als u de kaart vergeet terug te nemen. In dat geval kan u via uw eigen bank een nieuwe aanvragen.

Moet u betalen om geld af te halen bij een bankneutrale geldautomaat?

Of u al of niet moet betalen voor een opname hangt af van het beleid van uw bank, ongeacht of ze al dan niet lid is van het Batopin-netwerk. Die info vindt u terug in het overzicht van tarieven van uw bank.

Wat met de banken die geen deel zijn van het Batopin-netwerk?

De neutrale Bancontact CASH-punten en het Batopin-netwerk is een initiatief van vier Belgische grootbanken, maar niet het eerste in België. AXA, Argenta, Crelan, bpost en vdk bank werken vandaag al samen onder de naam JoFiCo (Joint Financial Company) voor het beheer en onderhoud van hun geldautomaten. JoFiCo tekende in 2020 een contract om al hun bestaande geldautomaten (zo’n 1.500) te vernieuwen en op een eigen softwareplatform te laten draaien, (voorlopig) los van dat van Batopin. Van een afbouw in het aantal lijkt bij die banken vooralsnog geen sprake.