Groot- of kleinverdiener in relatie: hoe goede afspraken maken?

Het is bijna onvermijdelijk dat u en uw partner niet hetzelfde verdienen. Misschien leunen jullie inkomens dicht bij elkaar aan. Maar het kan best zijn dat het verschil oploopt. Hoewel jullie in een gezonde relatie het beste voor elkaar willen, kunnen er nog steeds wrijvingen of negatieve dynamieken ontstaan als de ene meer verdient dan de andere. Enkele voorbeelden:

Partners die minder verdienen, kunnen zich schuldig voelen omdat ze niet evenveel geld binnenbrengen. Daardoor kunnen ze geneigd zijn om hun eigen wensen en behoeften vaker op de laatste plaats te zetten. Partners met een hoger inkomen kunnen zich evenzeer schuldig voelen over hun financieel overwicht in de relatie. Ze kunnen bijvoorbeeld een nieuwe promotie of loonsverhoging bagatelliseren, omdat ze zich schuldig voelen dat hun carrière verder is gevorderd dan die van hun partner.
Wie minder verdient, kan het nodig vinden om zijn persoonlijke uitgaven te verhullen om te voorkomen dat hij wordt afgerekend op niet-essentiële aankopen. De andere partner kan zich dan weer schamen voor zijn eigen uitgaven en aankopen verbergen om niet te hoeven ‘pronken’ bij de andere.
Diegene met het hogere salaris kan zich de ‘baas’ gaan voelen als er financiële knopen doorgehakt moeten worden, omdat hij of zij een grotere bijdrage levert aan de financiën. Die gevoelens van superioriteit kunnen uiteindelijk verder gaan dan louter de financiële beslissingen.

Zoals deze voorbeelden aantonen kan een verschil in inkomen op verschillende manieren fricties of onzekerheden binnen een relatie veroorzaken. Gelukkig zijn dit (potentiële) problemen die u samen kan aanpakken. Enkele tips en oplossingen.

Draag hetzelfde bedrag of percentage van uw inkomen bij

Als het verschil in inkomen groot is, kan het onfair aanvoelen om elk hetzelfde bedrag in de gezamenlijke pot te steken. In plaats daarvan kan u overeenkomen om elk hetzelfde percentage van het netto-inkomen bij te dragen voor de gezamenlijke uitgaven. Een gelijk percentage in de plaats van een gelijke som zal voor de meeste koppels een sterker gevoel van gelijkheid en fairheid geven.

Een vast percentage afspreken is één optie. Jullie kunnen er ook voor kiezen dat bepaalde grotere vaste kosten voor rekening van de grootverdiener zijn (zoals de huur, de hypotheek of de energierekening) en de kleinere vaste kosten voor de partner die minder verdient. Dat kan een oplossing zijn als jullie geen gezamenlijk potje hebben.

Voor sommige mensen kan het dan weer belangrijk zijn om - ongeacht wie hoeveel binnenbrengt - de inkomsten netjes in twee te verdelen om zich waardig te voelen.

Het is dus vooral nodig de oplossing te vinden die jullie allebei billijk en haalbaar vinden.

Naast het gezamenlijke potje, kunnen er ook twee persoonlijke potjes zijn. Ook hier zijn duidelijke afspraken belangrijk. Stel dat de grootverdiener in het gezin een stel vrienden trakteert op een duur concertticket, terwijl de kleinverdiener die financiële slagkracht niet heeft … Hoewel het geld uit het persoonlijk potje komt van de grootverdiener, kan dat bij de andere partner binnenkomen als een machtsspel. Dat brengt ons meteen bij het tweede - en misschien wel belangrijkste - punt: communicatie.

Doe aan zelfreflectie en praat erover

Of u nu de groot- of kleinverdiener in de relatie bent, neem de tijd om af en toe uw gedachten op een rijtje te zetten. Liggen er bepaalde geldzaken op uw maag, of loopt het volgens u gesmeerd? Voelt de manier waarop jullie de financiën beheren en verdelen goed aan, of zou het anders mogen? Maak die denkoefening geregeld eens; een keer per jaar bijvoorbeeld. In een jaar kan er namelijk heel veel gebeuren. Het verschil in inkomen kan toenemen of afnemen, de kleinverdiener kan de grootverdiener worden en omgekeerd. Alles op een rijtje zetten is de eerste stap. Erover praten de tweede. Door openlijk te communiceren over wat goed werkt en wat beter kan, kunnen jullie samen verder.

Luister en stel vragen. Soms kan de kleinverdiener zich ongemakkelijk voelen om ‘gesteund’ te worden (terwijl de grootverdiener daar nooit bij stilstond). Soms kan de grootverdiener het gevoel hebben dat hij of zij alles moet betalen, terwijl de kleinverdiener zijn of haar inkomen “oppot en nooit deelt” (terwijl de kleinverdiener dat anders ziet). Soms heeft de grootverdiener het gevoel dat hij of zij niet anders kan dan in die goedbetaalde (maar oersaaie) job te blijven omdat “niemand anders geld op tafel binnenbrengt” (terwijl de kleinverdiener best ook professionele ambities heeft). Maak dus geen aannames. Niet elke grootverdiener maakt van de inkomensongelijkheid ‘misbruik’ om meer zeggenschap op te eisen, en niet elke kleinverdiener voelt zich de ‘mindere’ omdat de andere meer verdient. Als jullie de echte oorzaak begrijpen waarom jullie of een van beide zich ongemakkelijk voelen, dan kunnen jullie daarmee leren rekening houden.

Wees u bewust van uw gesprekstoon als u over geldzaken praat. Als bijvoorbeeld één van de partners, na verloop van tijd, een toon ontwikkelt die meer lijkt op die van een ouder die een kind behandelt, is het niet verrassend dat dit tot conflicten zal leiden. Aan de andere kant kan de andere partner, die zich minder in controle voelt, zich gaan opstellen als een rebelse of apathische tiener. Om te voorkomen dat gesprekken toxisch worden, is het belangrijk om te communiceren van volwassene tot volwassene.

Deel uw overtuigingen en opvattingen over geld met uw partner, zodat jullie elkaar beter kunnen begrijpen en ondersteunen. Misschien hebben uw ouders extreem hard gewerkt om een stap vooruit te kunnen zetten. Misschien zag u als kind dat uw ouders vaak ruzie maakten over geld en zweerde u er zelf nooit ruzie over te maken. Hoe u vandaag met geld omgaat en wat u op financieel vlak billijk vindt in een relatie, is voor een groot stuk bepaald door wat u als kind zag en leerde. Leer elkaars kwetsbaarheden.

Stel samen een budget op

Het klinkt misschien niet als de meest romantische taak, maar samen zitten en een budget opstellen kan ervoor zorgen dat jullie beiden - ongeacht het inkomensverschil - zich gelijkwaardig voelen. Een budget opmaken en erover praten bevordert de communicatie doordat jullie beiden het eens kunnen worden over hoe het geld besteed zal worden. Bespreek ook hoe het budget zal worden beheerd: krijgt één van de twee de hoofdverantwoordelijkheid om het budget te beheren en te bepalen waar de uitgaven naartoe gaan, of willen jullie dat liever samen doen? Dat kan ook een manier zijn om evenwicht te vinden.

Neem ook bijdragen in rekening die niet in geld uit te drukken zijn

Geld is niet de enige manier waarop iemand bijdraagt aan het gezin of in een relatie. Soms kan de persoon met het lagere inkomen op een ander gebied een grotere bijdrage leveren dan de persoon met het hoge salaris. Bijvoorbeeld omdat de ene een job met stevige verantwoordelijkheden (en dito loon) heeft, en de andere halftijds werkt om het huishouden recht te houden en extra tijd neemt om met de kinderen door te brengen.

Die bijdragen verdienen dezelfde erkenning als de financiële bijdragen. Hou samen de balans in het oog, want extremen zijn ook niet goed. Denk aan een grootverdiener die niets doet in het huishouden, en de kleinverdiener die thuis overcompenseert omdat hij of zij weinig geld op tafel brengt. Dat kan evenzeer tot fricties en frustraties leiden.

Maak afspraken voor als het fout gaat

Bij koppels met heel grote vermogens is ‘divorce planning’ al goed ingeburgerd. Daarbij worden afspraken vastgelegd over de verdeling van het vermogen mochten de partners hun eigen weg uitgaan. Ook al is alles al jaren koek en ei in jullie relatie: onderzoek hoe de vork in de steel zit (wat hebben we samen, wat hebben we apart, wat gebeurt er als …) en bespreek dit in alle openheid. Dat kan eventuele onuitgesproken angsten en onzekerheden wegnemen. Als jullie beiden weten dat jullie voldoende beschermd zijn, wat er ook gebeurt, kan jullie dit nog dichter bij elkaar brengen.

Geniet samen van jullie geld

Jullie inkomens zijn essentieel om de rekeningen te betalen. Maar soms kan er ook een beloning op zijn plaats zijn als jullie bijvoorbeeld succesvol gebudgetteerd hebben en er een overschot is. Vier dit samen en geniet samen van jullie geld.