Hoe lang zijn cadeaubonnen geldig?

Als het op cadeaus geven of krijgen aankomt, is het moeilijk om een misser te maken met een cadeaubon. Het is creatiever dan een enveloppe met een bankbiljet, maar niet zo ingewikkeld als het uitkiezen van pakweg een trui of een juweel. Met een cadeaubon kan de ontvanger op het gemak iets uitkiezen wat hij of zij wil (tenzij het bijvoorbeeld een bon is voor een specifiek restaurant). Of de bon misschien stiekem doorschuiven als het toch niet helemaal zijn of haar ding is. Het is dan ook niet verrassend dat veel Belgen er een kopen; in 2017 werden zo’n miljoen cadeaubonnen verkocht in België.

Maar er zitten ook wat addertjes onder het gras. Cadeaubonnen - fysiek of een e-bon - raken makkelijk zoek of worden pas ‘opgegraven’ nadat ze al maanden zijn vervallen. Hoeveel bonnen we in België ongebruikt in de lade of mailbox hebben liggen, is een vraagteken. Advieskantoor Deloitte becijferde dat er in 2010 voor 70 miljoen euro aan cadeaubonnen niet ingeruild werd in België. Recenter Belgisch onderzoek is er niet, maar je kan ervan uitgaan dat we samen ondertussen op een stapel ongebruikte en vervallen bonnen zitten ter waarde van misschien honderden miljoenen euro.

Hoe lang zijn cadeaubonnen geldig?

In tegenstelling tot bijvoorbeeld Nederland, zijn er in België geen wettelijke regels over. Toenmalig minister voor Consumentenzaken Kris Peeters zei in 2017 dat hij "een cadeaubon die minder dan een jaar geldig is, niet redelijk vindt". Volgend op die uitspraak pasten enkele winkels hun beleid aan door de geldigheidsduur te verlengen naar een jaar. Vandaag is er echter nog steeds geen wet die zegt hoe lang een cadeaubon minstens geldig moet zijn.

Het basisprincipe in België is dat een consument over de nodige informatie moet beschikken om zijn aankoopbeslissing te kunnen nemen. Als er bij de verkoop van de cadeaubon op geen enkele manier duidelijkheid wordt verschaft over de geldigheidsduur, wordt de bon verondersteld onbeperkt geldig te zijn. Maar dat betekent niet dat er op de cadeaubon altijd een uitgiftedatum of geldigheidsdatum vermeld moet staan.

Een cadeaubon kan bijvoorbeeld een geldigheidsduur hebben van 2 jaar vanaf de aankoop, zolang die geldigheidsduur maar duidelijk en zichtbaar is voor alle partijen. In dat geval geldt dan de vervaldatum op de bon of het aankoopbewijs om het eindpunt van die geldigheidsduur te bepalen. In veel gevallen wordt de cadeaubon ook nog eens geregistreerd bij de verkoper, waardoor je ook daar de geldigheid van zijn cadeaubon kan nagaan.

De uitgiftedatum of de uiterste geldigheidsdatum hoeft dus niet op de cadeaubon zelf vermeld te staan, zolang de geldigheidsduur voor alle partijen duidelijk is en alle middelen (aankoopbewijs, registratie, …) daarvoor ter beschikking staan van de klant.

Kan een geschenkbon ingeruild worden voor geld?

Geschenkbonnen zijn contractuele documenten. Als je een bon koopt, aanvaard je de voorwaarden die de verkoper heeft bepaald, op voorwaarde dat ze duidelijk geformuleerd zijn. Voordat je zelf een cadeaubon koopt, kan je dus best even nagaan of de ontvanger de bon kan inruilen voor geld of mag doorgeven aan iemand anders (bijvoorbeeld als de bon op naam staat).

Wat met de cadeaubon als de handelaar failliet is?

Daar bestaat geen eenduidig antwoord op. De curator die het faillissement afhandelt is niet verplicht om de bonnen te aanvaarden. Met een geschenkbon heb je weliswaar een contractueel document in handen en kan je dus ook een vordering doen. Alleen zal je niet als eerste in de rij staan. In de praktijk is een terugbetaling pas mogelijk als de bevoorrechte schuldeisers eerst vergoed zijn.

De kans dat je je bon kan verzilveren of geld terugkrijgt is dus nooit zeker. Maar zo ver hoeft het niet altijd te komen. Het hangt ook van geval tot geval af. Zo kon je bij de uitverkoop van Brantano wél nog geschenkbonnen verzilveren.

Hoe haal je het meeste uit je cadeaubonnen?

Als je een cadeaubon krijgt:

• Bewaar de bon op een plek die je onthoudt. Als cadeaubonnen meestal achter in de lade van je bureau verdwijnen, zoek dan een beter zichtbare plek.
• Zet een reminder in je agenda een jaar, zes maanden en één maand voordat de bon vervalt. Noteer ook waar je de bon precies bewaart.
• Maak een plan om de bon zo snel mogelijk te gebruiken. Als het een cadeaubon voor een belevenis is, zoals een restaurant, spa of museum, maak dan meteen een afspraak of een reservatie.
• Voeg de cadeaubon toe aan je persoonlijke winkelaccount (via bijvoorbeeld de app), als dit mogelijk is. Dat kan voor cadeaubonnen van bijvoorbeeld Bol.com, Apple of Amazon, zonder dat je meteen al een aankoop hoeft te doen. Op die manier hoef je je geen zorgen te maken dat je de kaart kwijt raakt.
• Vraag het aankoopbewijs aan de persoon die je de bon gegeven hebt, als er geen vervaldatum op je bon vermeld staat.

Als je een cadeaubon geeft:

• Controleer de voorwaarden: mag de bon gebruikt worden tijdens de soldenperiode? Kan de bon verlengd worden? Hoe lang is de bon geldig?
• Hou het aankoopbewijs bij indien de vervaldatum niet expliciet op de bon vermeld staat.
• Zorg ervoor dat je weet wat de ontvanger leuk vindt. Als je een cadeaubon geeft voor een winkel of dienst die je ontvanger niet interessant vindt of niet kan gebruiken, zal de bon waarschijnlijk ongebruikt blijven. Als je twijfelt, ga dan voor een winkel die ‘alles’ verkoopt.
• Geef een bon die makkelijk gebruikt kan worden. Cadeaubonnen voor pretparken of musea kunnen een groot succes zijn, maar als de ontvanger ervoor naar de andere kant van het land moet, bestaat het risico dat hij of zij er nooit gebruik van zal maken.
• Geef geen cadeaubonnen die de ontvanger boven zijn budget doen uitkomen. Met een bon van 25 euro voor een sterrenrestaurant of een designerhandtas komt de ‘gelukkige’ niet ver.
• Overweeg een digitale cadeaubon. Dan is het handig om de cadeaubon direct naar iemands e-mail te sturen, zodat ze de kaart in hun digitale portemonnee of app kunnen laden.