Wat Is Een Overlijdensverzekering

januari 2023

Wat is een overlijdensverzekering?

Van de Belgen die in 2021 overleden, stierf 14,7% vóór ze 65 jaar werden. Dat blijkt uit cijfers van Statbel. Wil u zeker zijn dat uw nabestaanden niet in financiële problemen komen als u er plots niet meer bent? Dan kan een overlijdensverzekering een oplossing zijn. Hoe werkt zo’n verzekering en in welke gevallen is ze (niet) zinvol?

Wat is een overlijdensverzekering?

Met een overlijdensverzekering kan u uw nabestaanden beschermen tegen financiële zorgen na uw overlijden. Overlijdt u tijdens de looptijd van de verzekering, dan betaalt de verzekeraar een met u afgesproken bedrag uit aan uw begunstigden (de persoon of personen die u bij het afsluiten van de verzekering aanduidde). Daarmee kunnen ze bijvoorbeeld successierechten, facturen, huur of andere uitgaven betalen. De uitkering geeft hen dus een financieel duwtje in de rug en is een manier om hun toekomst en levensstandaard veilig(er) te stellen.

Voor wie is een overlijdensverzekering interessant?

Een overlijdensverzekering is niet altijd nodig. Maar in bepaalde situaties kan het een te overwegen oplossing zijn. Zeker voor alleenstaande ouders of gezinnen (met één verdiener) die nog volop hun leven en carrière aan het uitbouwen zijn, kan het overlijden van de kostwinner een zware financiële klap veroorzaken.

Enkele praktische situaties waarin een overlijdensverzekering zinvol en minder zinvol is:

Sofie en Michiel zijn al 18 maanden een koppel en komen net van de school­banken. Ze hebben een starters­baan en gaan samen een huisje op het platteland huren. Geen van beide heeft schulden. Aan trouwen of kinderen denken ze (nog) lang niet.

→ Een overlijdensverzekering zal voor hen weinig zin hebben. De grootste gezamenlijke kost die ze dragen, is de huur van hun woning. De financiële gevolgen voor de langstlevende zal dan ook erg beperkt zijn als een van hen overlijdt.

Tom en Frederik zijn dertig en verdienen allebei goed hun boterham. Via hun werkgever zijn ze beiden aangesloten bij een groepsverzekering waar een royale overlijdensdekking aan gekoppeld is. Ze stappen in het huwelijksbootje en kopen een mooi gerenoveerde woning in hartje Antwerpen. Daarvoor gaan ze een lening van 450.000 euro aan.

→ Een overlijdens­verzekering zal in principe voor hen weinig zin hebben. Op financieel vlak zijn ze niet van elkaar afhankelijk. Bovendien voorzien hun werkgevers al een stevige overlijdens­dekking. De kans is ook groot dat voor de aankoop van hun woning een schuldsaldo­verzekering afgesloten is (vaak een eis van de bank), wat eigenlijk een soort overlijdens­verzekering is: wanneer een van hen overlijdt, zorgt de verzekeraar ervoor dat de openstaande lening deels of volledig wordt terugbetaald, naargelang welke optie Tom en Frederik hebben gekozen. Is er echter geen schuldsaldo­verzekering in beeld, dan valt een overlijdens­verzekering toch te overwegen.

Meryem en Arne zijn jonge veertigers. Ze zijn gehuwd, betalen al enkele jaren hun woning af en hebben een gezonde tweeling van een jaar. Simon gaat 3/5 werken zodat Meryem haar carrière een versnelling hoger kan schakelen.

→ Voor Meryem en Simon kan het interessant zijn om een overlijdens­verzekering te nemen. Als een van hen overlijdt, blijft de andere achter met twee jonge kinderen, minder inkomsten en facturen die natuurlijk blijven binnenkomen (energie, opvang, school, …). Het koppel kan beslissen om elk een overlijdens­verzekering voor een vast afgesproken bedrag te nemen, waarbij ze telkens de ander aanduiden als begunstigde. Ze kunnen de looptijd bijvoorbeeld vastleggen tot de kinderen zijn afgestudeerd; dan zal de meeste financiële druk weg zijn.

Kortom, als uw dierbaren niet langer hun levensstandaard kunnen aanhouden als u er niet meer bent, dan kan een overlijdens­verzekering te overwegen zijn.

Wat is het verschil tussen een overlijdens- en een uitvaartverzekering?

Met een uitvaartverzekering bent u verzekerd voor de kosten van uw uitvaart. De verzekerings­maatschappij betaalt dan de begrafenisfactuur. Het eventuele saldo dat overblijft, komt in de nalatenschap. Het geld bij een uitvaart­verzekering dient dus om de uitvaart te vergoeden.

Het doel van een overlijdensverzekering ligt, in tegenstelling tot een uitvaartverzekering, niet vast. De begunstigde van een overlijdens­verzekering kan dus met het geld doen wat hij of zij wil.

Wat is het verschil tussen een overlijdens- en een levens­verzekering?

Bij een levensverzekering ligt de focus meer op sparen en beleggen. Met een levens­verzekering kan u een financiële reserve voor uw pensioen aanleggen of gewoon proberen een rendement na te streven. U ontvangt later het opgebouwde kapitaal. Of het kapitaal gaat naar de begunstigden die u vooraf aanduidde, wanneer u overlijdt.

Een levens­verzekering kan dus een alternatief zijn voor een overlijden­sverzekering, of een aanvullende formule bovenop een overlijdens­verzekering. Een overlijdens­verzekering bekijkt u dan ook best in het geheel van uw successie­planning. Behalve een uitvaart­verzekering, levens­verzekering en overlijdens­verzekering bestaan er ook technieken zoals een schenking en testament om aan successieplanning te doen.

Hoeveel kost een overlijdensverzekering en hoeveel geld ontvangen uw nabestaanden bij overlijden?

De hoogte van de premies die u periodiek of eenmalig betaalt, hangt van verschillende zaken af. Dat kan 5 euro per maand zijn, maar ook een veelvoud daarvan. De belangrijkste factoren zijn uw leeftijd, gezondheidstoestand en hoeveel kapitaal u wil verzekeren. Op basis hiervan zal de verzekeraar u een voorstel doen.

  • Leeftijd, levensstijl en gezondheidssituatie. Hoe ouder u bent en hoe slechter uw gezondheid, hoe hoger de premies die u zal betalen. Uw verzekeraar zal u sowieso verzoeken om een vragenlijst in te vullen en kan u ook vragen om een onderzoek bij een arts te laten uitvoeren om zicht te krijgen op uw gezondheid. En kerngezonde twintiger met een kantoorjob die niet rookt of geen alcohol drinkt zal een lagere premie betalen dan bijvoorbeeld een 55-jarige dakwerker die geregeld medische klachten heeft en elk weekend gaat paragliden en freediven.

  • Hoogte van het uit te keren kapitaal. Wil u dat de verzekeraar uw nabestaanden 200.000 euro uitkeert bij uw overlijden? Dan zal uw premie veel hoger zijn dan wanneer u kiest voor een verzekerd kapitaal van 25.000 euro. De meeste verzekeraars vragen trouwens een minimum te verzekeren kapitaal van 5.000 euro.

Goed om weten: de premies zijn gelijk voor mannen en vrouwen. Sommige verzekeraars werken ook met zogenaamde risicopremies waarbij de premie mee evolueert met de leeftijd van de verzekerde (hoe ouder u wordt, hoe meer u maandelijks betaalt). Elke verzekeraar hanteert daarnaast ook een maximale instapleeftijd (doorgaans tot max. 75 jaar).

Hoe lang bedraagt de looptijd van een overlijdensverzekering?

Hoe lang een overlijdensverzekering loopt kan u zelf beslissen, want er zijn verschillende formules. U kan kiezen voor een vaste termijn, bijvoorbeeld tot uw kinderen uit het huis zijn en afgestudeerd zijn of tot aan uw pensioenleeftijd. U kan ook opteren om geen einddatum vast te leggen. U laat zich dan verzekeren voor de financiële gevolgen van uw overlijden tot de dag dat u overlijdt.

Verder kan u een polis altijd vervroegd stopzetten, al zal uw verzekeraar hiervoor wel een afkoopvergoeding vragen. Stel dat u een contract tekende voor tien jaar, dan zal u een hogere afkoopvergoeding betalen als u het contract al na twee jaar wil verbreken dan wanneer u het contract na acht jaar opzegt.

Een polis vervroegd stopzetten kan interessant zijn als u bijvoorbeeld een grote financiële meevaller heeft (erfenis, loterij gewonnen, …) waardoor het stootkussen bij uw overlijden groot genoeg is voor de nabestaanden om comfortabel te leven. U kan de polis ook stopzetten als u bijvoorbeeld gaat scheiden, maar dat hoeft niet. U kan de polis behouden maar de begunstigden wijzigen; het kan bijvoorbeeld wenselijk zijn om uw nabestaanden in te dekken als het alimentatiegeld wegvalt na een overlijden.

Wie kan u aanduiden als begunstigde?

Elke natuurlijke of rechtspersoon kan een begunstigde zijn van een overlijdensverzekering. Een begunstigde hoeft dus niet noodzakelijk uw partner of uw kind(eren) te zijn.

Wil u meerdere begunstigden aanduiden, dan kan u kiezen dat elke begunstigde een gelijk deel krijgt of een bepaald deel dat u zelf vooraf vastlegt. U kan dus voor maatwerk gaan.

Hoe zit het met het fiscale plaatje?

U betaalt 2% taks op de gestorte premies.

De begunstigden betalen in principe erfbelasting op de uitkering uit een overlijdensverzekering. Het tarief hangt af van de verwantschap en werkt volgens progressieve schijven, afhankelijk van het gewest waar de overledene haar of zijn laatste fiscale woonplaats had. Meer informatie over de erfbelasting vindt u op notaris.be.