Is biovoeding altijd duurder?

Bio zit in de lift. In 2021 kochten Belgen voor 992 miljoen euro aan biologische voeding. Dat is een stijging met liefst 56% in vijf jaar. Vooral Brusselaars en Walen kiezen voor bio. Terwijl de gemiddelde Vlaming 63 euro per jaar besteedt aan bio, blijken Walen en vooral Brusselaars fan. Zij geven respectievelijk 126 euro en 130 euro per jaar uit aan bioproducten.

97% van de Belgen koopt minstens één keer per jaar een bioproduct. Tegelijk breidt het aanbod steeds verder uit. Ondertussen zijn er ruim 16.500 verschillende bioproducten verkrijgbaar in België. Het marktaandeel van bio in het voeding- en drankenassortiment bedraagt momenteel 3,5%. Vooral in Wallonië is het bioaandeel hoog: bijna 1 op de 20 voedingsproducten is er bio.

Hoeveel duurder zijn bioproducten?

Door de band genomen is bio duurder dan gewone producten: gemiddeld zo’n 41%. Er zijn wel grote verschillen tussen producten. Een bio-eitje is meer dan dubbel zo duur als een standaard scharrelei. Voor biokip, bio-aardappelen en biokaas betaal je ongeveer de helft meer; voor een biobrood, halfvolle melk en tomaten ongeveer een kwart meer. Bij de vleesvervangers daarentegen is er geen prijsverschil meer met de biologische variant.

Waarom is bio meestal duurder?

Een belangrijke reden is dat het productieproces meer tijd, werk en middelen vereist dan conventionele landbouwmethoden. Hierdoor zijn de kosten hoger. Enkele verklaringen:

• Omdat chemische herbiciden of insecticiden niet toegelaten zijn, wordt onkruid vooral gewied, met een machine of manueel.
• De opbrengsten zijn over het algemeen lager omdat er geen kunstmatige meststoffen worden gebruikt en dieren minder snel tot hun slachtgewicht komen.
• Alles wat de landbouwer gebruikt moet van biologische oorsprong zijn, of moet toegelaten worden voor de bioproductie. Denk bijvoorbeeld aan zaden, planten of dierenvoeders. Aan deze grondstoffen hangt meestal een duurder prijskaartje.
• Het vee krijgt meer ruimte in de stal en in de wei. En meer wei- en stalruimte kost geld.
• Bio past meestal in een maatschappelijk verantwoord productiesysteem. Elke schakel in de keten hoort een eerlijk loon te verdienen.
• In het algemeen geldt dat biologisch voedsel vooral geproduceerd wordt door kleinere spelers. De schaalgrootte is vaker beperkt, waardoor de algemene kosten hoger zijn.
• Naast de standaard controles waaraan alle landbouwers gebonden zijn, worden biolandbouwers extra gecontroleerd door instanties die specifiek de bio-aspecten onder de loep nemen. De biocertificatie van producten en de extra controles zijn niet gratis, dus dat betekent ook extra kosten voor de producenten.

De oorzaak van het prijsverschil is niet altijd zuiver te verklaren door de hogere kosten in het begin van de keten. Winkels en supermarkten die bio verkopen rekenen meestal ook een meerprijs aan voor bio. Biologisch voedsel heeft vaak nog het aura van een luxe- en premiumproduct, waardoor verkopers in de verleiding kunnen komen om een hogere marge op bioproducten te nemen. Een andere verklaring voor de hogere prijs is dat bioproducten minder lang houdbaar zijn, omdat ze bijvoorbeeld geen of minder toevoegingen bevatten die de houdbaarheid verlengen. Doordat bioproducten sneller bederven, kan dit leiden tot hogere kosten voor zowel de producenten als de verkopers.

Is bio het prijsverschil waard?

Of de meerprijs van biologische producten gerechtvaardigd is, is een complexe en subjectieve vraag. Prijs/kwaliteit is een afweging die je kan maken, maar biolandbouw staat voor meer dan dat. Over het algemeen richt biolandbouw zich op het bevorderen van een duurzame, milieuvriendelijke en sociaal verantwoorde manier van voedselproductie. En daar hoort een aantal principes bij.

Focus op lokale economie

Je kan meer bijdragen aan de lokale economie door biologische producten (uit de eigen regio) te kopen. Biologische boerenbedrijven zijn vaak kleinschaliger en lokaal georiënteerd. Het steunen van deze bedrijven zorgt voor een sterkere lokale gemeenschap. Aan de andere kant kan je natuurlijk ook bijdragen aan de lokale economie door producten bij conventionele, lokale boerderijen te kopen. Dat hoeft overigens niet noodzakelijk een of/of-verhaal te zijn. Je kan ook kiezen om je zuivelproducten te kopen van de lokale bioboer terwijl je niet-biologische eieren koopt van de landbouwer een straat verder. Ook in de supermarkt vind je tegenwoordig heel wat lokale bioproducten.

Focus op dierenwelzijn

In de biologische veehouderij wordt dierenwelzijn hoog in het vaandel gedragen. Dieren krijgen meer ruimte, een ander dieet en betere leefomstandigheden, wat hen in staat stelt hun natuurlijke gedrag te vertonen. Aan de andere kant hoeft conventionele veeteelt niet noodzakelijk synoniem te staan met een slecht dierenwelzijn. Zo zijn er ook keurmerken en labels die garanderen dat het (niet-biologisch) vlees afkomstig is van veehouders die extra inspanningen leveren voor het dierenwelzijn.

Focus op milieuvriendelijkheid

Biologische landbouwmethoden maken gebruik van duurzame praktijken, zoals natuurlijke plaagbestrijding en een diversere teelt, waardoor het gebruik van synthetische pesticiden en kunstmest wordt verminderd. Dit heeft een positieve invloed op de biodiversiteit, de waterhuishouding en de bodemvruchtbaarheid. Aan de andere kant genereert biologische landbouw wel vaak lagere opbrengsten, waardoor er meer oppervlakte nodig is om hetzelfde volume op te leveren. In sommige gevallen kunnen conventionele landbouwmethoden met hoge opbrengsten en efficiënt gebruik van hulpbronnen ook een lage milieu-impact hebben. Dit kan het geval zijn als conventionele landbouwmethoden worden gecombineerd met technieken zoals precisielandbouw, die de hoeveelheid land, water, meststoffen en pesticiden die nodig zijn, kan verminderen.