Universele bankdienst: voor wie niet digitaal bankiert

Even uw saldo controleren op uw smartphone? Een overschrijving uitvoeren op uw online bankportaal? Of met uw kaart 20 euro uit de muur halen? Voor heel wat Belgen is dat een evidentie. Maar lang niet iedereen kan volgen.

Volgens onderzoek van de Koning Boudewijnstichting heeft 9% van de huishoudens thuis geen vaste internetverbinding (bijna 449.000 huishoudens in België). 7% van de Belgen tussen 16 en 74 jaar gebruikt nooit internet. En van elke 100 Belgen die het internet gebruiken, zijn er 18 die niet online bankieren.

Extra aandacht voor wie minder of niet vertrouwd is met digitaal bankieren is noodzakelijk, oordeelt de overheid en de banksector. Dat gebeurt enerzijds door initiatieven (zoals cursussen) om meer Belgen mee op de digitale kar te krijgen, en sinds begin 2022 ook met de universele bankdienst.

Wat is de universele bankdienst?

Het is een pakket dat niet-digitale consumenten toelaat om zonder technologische tools te bankieren. De universele bankdienst bestaat uit een reeks basisdiensten, waaronder minstens 60 manuele verrichtingen per jaar.

Voor het pakket betaalt u een forfaitprijs die van bank tot bank verschilt, maar maximaal 60 euro per jaar bedraagt, eventueel aangevuld met een extra kost voor het verzenden van rekeninguittreksels.

Wat is er precies inbegrepen in de universele bankdienst?

Deze zaken zijn standaard inbegrepen in het pakket:

Minstens 60 manuele verrichtingen per jaar. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om papieren overschrijvingen die u afgeeft aan het bankkantoor en geldafhalingen aan het loket.
Een debetkaart.
Minstens 24 geldafhalingen aan de automaat van de eigen bank.
Afdrukken van rekeninguittreksels aan de bankeigen automaten, maandelijkse afhalingen aan het loket (indien de bank dit aanbiedt) of maandelijkse verzending aan een redelijke kost.

Banken kunnen individueel beslissen om hier extra diensten aan toe te voegen.

De universele bankdienst mag maximaal 60 euro kosten, maar kost het dat ook in de praktijk?

Het tarief van de universele bankdienst verschilt van bank tot bank. De goedkoopste aanbieder rekent 36 euro per jaar, de duurste het maximumtarief van 60 euro. Ze voorzien allemaal in dezelfde minimumdiensten, maar sommige banken bieden ook extra’s aan (zoals een ongelimiteerd aantal manuele handelingen) wat mee het prijsverschil verklaart.

Goed om weten:

Het maximumbedrag van 60 euro per jaar is vastgeklikt tot eind juni 2024.
Als het aantal manuele verrichtingen een vooraf bepaald aantal (minimum 60) overschrijdt, bedraagt de prijs per bijkomende verrichting maximaal 1 euro.
Als de bank in haar eigen kantoren automaten aanbiedt voor het afdrukken van rekeninguittreksels, kan u hier gratis gebruik van maken. Aan de zogenaamde Batopin-automaten kan u geen rekeninguittreksels afdrukken.
Als de bank niet over automaten beschikt om papieren uittreksels te voorzien, kan u opteren voor een verzending per post. Banken kunnen, naast de portokosten, een kost aanrekenen voor de maandelijkse verzending van de uittreksels. Die kost is als volgt vastgelegd:
- Een maandelijkse abonnementskost van maximaal 2,50 euro (incl. portokosten)
- Een maximale kost van 1 euro per enveloppe + portokosten
- Een forfaitaire kost per jaar van maximaal 5 euro + portokosten
Occasionele kosten, zoals het opnieuw aanbieden van een domiciliëring in geval van te weinig geld op de zichtrekening of het aanvragen van een nieuwe debetkaart, zijn niet inbegrepen in de prijs van de universele bankdienst. Hiervoor gelden de vergoedingen die u vindt in de lijst met het tarieven van uw bank.

Kan iedereen gebruikmaken van de universele bankdienst?

Ja, zo lang niets verhindert dat u een bankrelatie heeft (bijvoorbeeld niet illegaal in België verblijven, geen veroordeling voor valsheid in geschrifte, ...) kan u gebruik maken van de universele bankdienst.

Er zijn dus in principe geen voorwaarden aan verbonden. Elke klant die, om welke reden dan ook, geen toegang heeft of wil hebben tot de online toepassingen die banken aanbieden, kan dus een beroep doen op de service.

Hoeveel en welke banken bieden een universele bankdienst aan?

In totaal nemen momenteel dertien Belgische banken deel. Bankenkoepelorganisatie Febelfin heeft in een overzicht de tarieven per bank en de eventuele bijkomende kosten opgelijst.

Wat is het verschil met de basisbankdienst?

De universele bankdienst is vastgelegd in een charter tussen de banksector en de Belgische overheid. Het is dus niet bij wet vastgelegd. De basisbankdienst is dat wel. Die basisbankdienst geeft u onder meer het recht op een zichtrekening bij een bank.

De basisbankdienst bestaat uit de volgende services:

deposito’s op een zichtrekening beheren
geld afhalen
overschrijvingen
doorlopende betalingsopdrachten
domiciliëringen
uitvoering van betalingstransacties via een betaalkaart of een soortgelijk instrument

De basisbankdienst is evenmin gratis: banken mogen een maximumbedrag vragen van 17,26 euro per jaar. Er zijn ook tal van voorwaarden en beperkingen aan verbonden. Zo kan u zich niet beroepen op de basisbankdienst als u bijvoorbeeld al elders een zichtrekening heeft of als u veroordeeld bent voor oplichting.

Op de website van de FOD Economie vindt u alle voorwaarden en meer details over deze basisbankdienst.

Kortom, terwijl de basisbankdienst ervoor moet zorgen dat elke Belg kan bankieren, zorgt de universele bankdienst ervoor dat elke Belg ook niet-digitaal kan bankieren.